Havas İlmi Ne Demektir
Allah’ın kainatta yarattığı tüm varlıkların ister canlı olsun cansız hepsinde Rabbi’mizin ilahi sırları mevcuttur. İslam alimleri bu sırların ne olduklarını bulmak için birçok araştırma yapmış ve eserler de yazmışlardır.
Varlığın türü ne olursa olsun kendi oluşumunu sağlayan bir özellikle yaratılır ve her varlıkta farklı birlikteliklerin meydana getirdiği bir birleşiktir. Eşyanın kendine özel sırrı vardır. Bazıları bilinir bazıları ise bilinmez. Havas ilmi ile uğraşanlar, bu gizlilikleri keşfederek olağan üstü sayılan birtakım işleri yaptıklarını iddia etmektedirler.
İbn Haldun ise havas ilmini, hakkında şu şekilde bilgi verir; “Başlangıçta Müslümanlar arasında böyle bir ilmin mevcut olmadığını, daha sonraki yıllarda Şia ve Batıniliğe yönelen Sufiler tarafından İslam kültürüne sokulduğunu kaydetmektedir.” (Muḳaddime, III, 1159).
Gizli İlimler Nedir:
İbnü’n-Nedîm gizli ilimlerin azaim, sihir, şa‘beze, nîrâncât, hiyel ve tılsım çeşitlerine ayrıldığını söyledikten sonra bunların bir kısmının (azâim, sihir gibi) cinleri kullanmak, bir kısmının (tılsım, şa‘beze, nîrâncât gibi) yıldızları gözlemlemek veya taş, boncuk, yüzük vb. nesneler üzerine işaretler yapıp yazılar yazmak suretiyle icra edildiğini belirtmektedir.
Gizli İlimler Nasıl Elde Edilir:
Gizli ilimleri elde etmek için sihir(Büyü yapımı) astrolojiden(feleklerin yardımı ) istifade edilir veya Tılsım(semavî kuvvetlerle yeryüzü kuvvetlerinin mezcedilmesi ) kullanılır yahut nesnelerin gizli özelliklerini (ilm-i havâs), bilmekle olur. Bunun için bir sırlama yapmak gerekirse kişi sihir ilmini, tılsım ilmini, İlmi havas, Nirancat, rukye,(okumakla yazma) azaim ilmini, ilmül istihzar (bedenlenmiş ruhların yardımı ) ile öğrenmeli bunlara ayrıca Esma-ı Hüsnayı ve kutsal metinleri okumak insanın kendini tamamen Allah verip dünyevi zevk ve lezzetlerden uzaklaşması ve yalnız onun isimleri ile oluşan evradı ile ilgilenmesi ile kazanılabilir ve bu ilimleri kullanılabilir.(Miftahus saade 1. 364-370)
Azaim İlmi Nedir:
Azaim ilmi cinlere hükmetme ilmidir. Bu ilim sayesinde cinlere tesir edilebilir, etki altına alınabilir, hizmet ettirilebilir, Hatta hastalıklarının tedavisi için de kullanılabilir. Taşköprizade ve Katip Çelebi vb. Osmanlı alimleri bu görüştedir. Taşköprizade Gazneli Mahmut’un cinleri bu şekilde kullabildiğini ve bu ilim sayesinde kaleleri etkisiz hale getirdiğini veya etkisini kaldırdığını ifade ederek fetihleri yaptığını anlatır. Katip Çelebi ise kitabında ” Hikmet sahibi kişiler bu ilimle istediklerini yapabilirler.” ifadesini kullanır.
Hint kültüründen etkilenmiş bir riyazat hali, Keldanilerin yıldız ilmi ile duaları belirli vakitlere hasrederek, harfler ve rakamlar üzerinden ve nesnelerin havasından yararlanarak, melekleri ve cinleri etki altına almayı hedefleyen bir ilim olarak tanıtılmaktadır.
Havas İlmi Nerede İlk Defa Ortaya Çıkmıştır:
Nesnelerin gizli özelliklerinin keşif ve tesbiti esasına bina edilen havas ilminin ilk olarak Mısır’da ortaya çıktığı sanılmakta ve Mısırlıların bitki ve hayvan kültürleri yönünden zengin oluşlarının bu ilmin temellerinin ilk defa orada atılmasını sağladığı düşünülmektedir. Yunanlıların ise havassa dair bilgileri Mısırlılar’dan aldıkları bilinmektedir. Literatürde havas ilminin kurucusu Hermes olduğu söylenmektedir. Bu isim hakkında farklı görüşler mevcuttur.
Sufiler Havası Nasıl Kullanmışlardır:
Tasavvufta özellikle Kuranın ve esmâ-i hüsnânın havassı çerçevesinde eserler verilmiştir. Sufilere göre kalbini Allah’a bağlayıp masivadan temizleyen insanlarda bu ifadelerin havassını anlayacak bir istidat gelişmektedir. Her esmanın kuvveti manevisinin her kişide farklı sırları çalıştırdığı düşünülmektedir. Bu başlıca bir araştırma konusudur.
Havas İlmi İlk Halinden Uzaklaşmış Mıdır?:
Havas ilmi fizik-kimya-biyoloji gibi müspet ilimlerin gelişmesine olumlu katkıda bulunduğu söylenebilir. Nitekim havas ilmi adına çeşitli taş ve madenleri bitkileri hayvanları konu edinen birçok eserler kaleme İslam alimleri kaleme almışlardır.
Havas ilmi; Harflerin, kelimelerin, Rakamların, esmaların, duaların, feleklerin, kendine özgü sırları bulunduğunu ve bu sırları bilen kişilerin söz konusu bilgiyi kullanmak süretiyle duyu ötesinden haber verdiklerini ve nesnelere hüküm ettikleri ileri sürülmek süretiyle havvas ilmi tek boyutlu hale getirilmiştir.Havas ilme bu haliyle eşyanın hakikatini araştırmaktan çıkmıştır. Gizli hazinelerin, definelerin bulunması, İnsanlar arasındaki sevgi ve nefret duyguların gelişmesi, şifa dağıtılması gibi hususlarda büyücülüğe dönüştürülmüştür.
Havas İlmi İle Uğraşmak:
Havas ilmi nesnelerin sırlı bilgilerini öğrenme ve bu bilgilerden faydalanmayı amaçlayan bilgi dalıdır. Eğer nesnelerin gerçek özelliklerine nüfuz edip onlardan istifade yoluna gidilebilirse bunda dini açıdan bir sakınca görülmemektedir; aksine özendirilmesi dahi söz konusudur.
Bu şekildeki bir bilgi bilim alanı içine girmektedir. Havas ilminin de bilime katkısı olacaktır nasıl ki simya modern kimyanın, astroloji modern astronominin gelişmesine katkıda bulunduğu gibi havas ilmi de “tabii özellik” kavramının araştırılmasına katkıda bulunmuştur.
Havas ilmi hakkında tartışmalar o zaman neden kaynaklanmaktadır. Tartışmalar daha çok nesnelere birtakım saymaca değerler vererek bunlar üzerine hüküm bina etme noktasında odaklanmaktadır; hermetik gelenekten kaynaklanan sıkıntıdır. İşte bu yapısı ile uğraşmak doğru değildir.
İbn Teymiyye, böyle bir geleneğin Hz. İdris’e dayandığına dair elde sahih haberler bulunmadığını, böyle bir özelliğin olması halinde bir peygamberde görülen mucizeler olabileceğini ve günlük hayatta denenemeyeceğini söylemektedir, ayrıca Ca‘fer es-Sâdık, takipçileri Mâlik b. Enes ve Süfyân b. Uyeyne’ye nisbet edilen cefr ve vefklerin de bu kişilerle ilgisinin olmadığını belirtmektedir.
Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi ve çeşitli eserlerden yararlanarak hazırlanmıştır.
Yorum Gönder